افزایش ۵۰ برابری تولید علم ایران در ۲۰ سال اخیر براساس آمار وب آف ساینس
براساس گزارش پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) و اطلاعات استخراج شده از پایگاه وب آف ساینس (WoS)، کشور ایران با میانگین ۲۱٫۶۲ درصد رشد علمی سالانه توانسته است در طول ۲۰ سال اخیر بالاترین رشد علمی در جهان را به دست آورد. براساس این گزارش در سال ۱۹۹۷ در مجموع ۹۸۳ مدرک علمی توسط پژوهشگران ایرانی تولید شده بود که این رقم در سال ۲۰۱۷ به ۴۹۶۹۶ مورد رسیده است که نشان دهنده افزایش ۵۰ برابری تولید علم ایران در ۲۰ سال اخیر است.
براساس آمارها، دانشمندان و پژوهشگران ایرانی درطول ۲۰ سال اخیر ۳۷۴ هزار و ۶۲۲ مدرک علمی شامل مقالات پژوهشی، مقالات مروری و کوتاه، مقالات کنفرانس و همایش و کتاب را در پایگاه وب آف ساینس (WoS) به ثبت رسانده‌اند. از این تعداد ۷۹٫۱ درصد مربوط به مقالات پژوهشی اصیل است که نشان دهنده محتوای علمی ارزشمند تولیدات علمی است. افزایش ۵۰ برابری تولید علم در ایران درحالی است که تولیدات علمی دنیا در همین بازه زمانی یعنی از سال ۱۹۹۷ تا ۲۰۱۷ دوبرابر شده است و از ۱ میلیون و ۳۰۳ هزار مدرک علمی و ۲ میلیون و ۷۰۱ هزار سند رسیده است.
یکی دیگر از نکات مهم در حوزه تولید علم ایران افزایش کیفیت تولیدات در کنار کمیت است. براین اساس، تعداد مقالات برتر ایران در سال ۲۰۱۱ شامل ۸۵ مقاله بوده است که این رقم در سال ۲۰۱۷ به ۴۳۴ مورد رسیده است. رتبه تولید علم برتر ایران یا همان تولیدات علمی ۱ درصد برتر، در سال ۲۰۱۲ برابر با ۳۷ بود که این رتبه در سال ۲۰۱۷ به ۲۰ رسیده است. براساس شاخص هرش یا همان H-index که نشان دهنده کیفیت تولیدات در کنار کمیت آن‌ها است، ضریب پژوهشگران ایرانی از سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۷ صعودی بوده است و از ۱۳۲ به ۲۳۹ افزایش یافته است.
اما جهان اسلام نیز شاهد جهشی بزرگ در حوزه تولیدات علمی بوده است. در سال ۱۹۹۷ تنها سه کشور ترکیه با رتبه ۳۰، مصر با رتبه ۴۱ و عربستان با رتبه ۴۷ در بین ۵۰ کشور برتر تولید کننده علم دنیا قرار داشتند و جایگاه ایران نیز در آن سال رتبه ۵۴ بوده است. این درحالی است که در سال ۲۰۱۸ هفت کشور اسلامی در بین ۵۰ تولید کننده برتر علم جهان قرار داشتند و دو کشور ایران و ترکیه نیز با رتبه‌های ۱۶ و ۱۸ به جمع ۲۰ کشور برتر جهان پیوسته‌اند. سهم کشورهای اسلامی در تولید علم جهان از ۱٫۴ درصد در سال ۱۹۹۷ به ۸٫۲ درصد در سال ۲۰۱۷ رسیده است. همچنین قابل ذکر است که میزان متوسط رشد سالانه تولید علم کشورهای اسلامی در ۲۰ سال اخیر حدود سه و نیم برابر متوسط دنیاست.
برای مقایسه تعداد مقالات برتر ایران که در شکل بالا آمده است، می‌توانید آن را با تعداد مقالات برتر دنیا که در شکل زیر آمده است مقایسه نمایید.
