در طول سال‌ها برخی عقاید و باورها در ما شکل گرفته است که فکر می‌کنیم درست و علمی هستند، اما بسیاری از این عقاید هم‌اکنون خنده دار به نظر می‌رسند. در اینجا به ده افسانه علمی اشاره می‌کنیم.

۱۰ افسانۀ مضحک و رایج علمی

۱- ارتقاء تکاملی

افسانه: تکامل باعث می‌شود که برخی چیزها از سطح پایین‌تر به سطح بالاتر ارتقاء یابند

اگرچه این یک واقعیت است که انتخاب طبیعی ژن‌های ناسالم را از مجموعۀ ژن‌ها کنار می‌زند، اما بسیاری موارد هستند که ارگانیسم ناقص، زنده می‌ماند و تکامل در جهت عکس است. برخی از این موارد عبارتند از: قارچ‌ها، کوسه‌ها و خزه‌ها. تمام این موجودات در طی یک دورۀ زمانی بلندمدت، بدون تغییر باقی مانده‌اند. همۀ این ارگانیسم‌ها بدون ارتقاء، به‌خوبی با محیط‌شان انطباق یافته‌اند. گونه‌های زیادی نیز تغییر کرده‌اند، اما لزوماً این تغییر به بهتری یا ارتقاء ختم نشده است.

۲- انفجار انسان‌ها در فضا

افسانه: وقتی انسان در معرض خلأ فضا قرار می‌گیرد، بدن او منفجر می‌شود

این افسانه حاصل فیلم‌های تخیلی علمی است که از آن برای هیجان‌انگیز کردن برنامه‌شان استفاده می‌کنند. در واقع، یک انسان می‌تواند ۱۵ تا ۳۰ ثانیه در مواجهه با فضا زنده بماند. پس از ۱۵ ثانیه، فقدان اکسیژن ناهشیاری را سبب می‌شود که در نهایت به مرگ از طریق خفگی منجر می‌شود.

۳- درخشان‌ترین ستاره

افسانه: ستارۀ قطبی درخشان‌ترین ستاره در نیمکرۀ شمالی هنگام شب است

شباهنگ (نوعی ستاره) در واقع در مقایسه با ستارۀ قطبی درخشان‌تر است. اهمیت ستارۀ قطبی در موقعیت آن است که شمال را مشخص می‌کند و به‌ همین دلیل ستارۀ شمالی نام گرفته است.

۴- قانون پنج ثانیه

افسانه‌: غذایی که کف زمین می‌ریزد اگر قبل از پنج ثانیه جمع شود، خوردن آن بی‌خطر است.

این یک چرند محض است که باید برای خوانندگان روشن شود. اگر بر روی کف زمین میکروب باشد و غذا بر روی آن بریزد، فوراً به غذا خواهند چسبید. گفته می‌شود، خوردن میکروب‌ها همیشه بد نیست و به داشتن یک سیستم ایمنی قوی کمک می‌کند. به هر حال برخی افراد با این پیش‌زمینه و بسته به میزان خوشمزگی غذا، از این قاعده پیروی می‌کنند.

۵- سمت تاریک ماه

افسانه:  یک بخش ماه تاریک است

در واقع، هر قسمت از ماه گاهی وقت‌ها به‌وسیلۀ خورشید روشن می‌شود. این تصور غلط به این دلیل است که یک سمت ماه هرگز از روی زمین قابل مشاهده نیست که به‌دلیل “مانع جزر و مدی” است و جاذبۀ زمین بر روی ماه به حدی است که ما تنها یک بخش از آن را می‌بینیم: «مانع جزر و مدی وقتی رخ می‌دهد که شیب گرانشی باعث می‌شود که یک بخش از ماه همیشه رو به زمین است».

۶- سکه‌هایی از بهشت

افسانه: سکه‌ای که از یک ساختمان بسیار بلند بیفتد می‌تواند عابر پیادۀ زیر آن را بکشد

این افسانه به قدری شایع است که در فیلم‌ها تبدیل به یک کلیشه شده است. اعتقاد بر این است که اگر شما سکه‌ای را از بالای یک ساختمان بلند پرت کنید، سرعت آن به حدی خواهد بود که عابر زیر آن را بکشد. اما واقعیت این است که ایروداینامیک یک سکه به حدی نیست که خطرناک تلقی شود.

۷- سلول‌های مغزی

افسانه: سلول‌های مغزی نمی‌توانند بازسازی شوند

اگر یک سلول مغزی بمیرد، هرگز جایگزین نمی‌شود. علت رایج شدن این افسانه تاحدی به‌دلیل تصورات علمی است که سال‌ها وجود داشته است. اما در سال ۱۹۹۸، دانشمندان در سوئد و انیستیتوی سالک در لا‌ژولای کالیفرنیا کشف کردند که سلول‌های مغزی انسان می‌توانند بازسازی شوند. مدت‌ها این باور وجود داشت که ساختارهای پیچیدۀ مغزی به‌شدت با رشد سلول‌های جدید دگرگون می‌شود، اما مطالعات نشان داد که مرکز حافظه و یادگیری مغز می‌تواند سلول‌های جدیدی برای مغز تولید کند، که امیدها برای معالجۀ نهایی بیماری‌هایی مثل آلزایمر را زنده کرده است.

۸- اصطکاک حرارت

افسانه: شهاب‌سنگ‌ها خودشان داغ و درخشان هستند

هنگامی‌که یک شهاب‌سنگ وارد جو زمین می‌شود، در واقع سرعت فشرده‌سازی هوا در مقابل شئ است که آن را گرم می‌کند. این فشار هوا است که به حدی گرما تولید می‌کند که سنگ را بسیار درخشان و دیدن آن را لذت‌بخش می‌کند. ما همچنین باید این افسانه که شهاب‌سنگ هنگام برخورد به زمین داغ می‌باشد را از بین ببریم. در واقع، در اکثر مواقع، شهاب‌سنگ‌ها هنگام برخورد به زمین سرد هستند.

۹- رعد و برق

افسانه: صاعقه هیچ‌گاه به یک محل دو بار برخورد نمی‌کند.

دفعۀ بعد که صاعقه را دیدید و به نقطۀ دیگری برای محافظت از خود رفتید، این موضوع را به یاد بیاروید. رعد و برق اغلب به برخی از مناطق مانند درختان و یا ساختمان‌های بلند بیش‌تر برخورد می‌کند. در یک میدان بزرگ، بلندترین شی بیش از همه مورد اصابت رعد و برق قرار می‌گیرد. مثلاً ساختمان امپایر استیت حدود ۲۵ بار در سال مورد اصابت قرار می‌گیرد.

۱۰- جاذبه در فضا

افسانه: جاذبه‌ای در فضا وجود ندارد

در واقع در فضا جاذبه وجود دارد و مقدار آن نیز زیاد است. دلیل این‌که فضانواردان بی‌وزن به‌نظر می‌رسند به‌دلیل چرخیدن‌شان به دور زمین است. آن‌ها به سمت زمین سقوط می‌کنند اما به سمت راه‌های فرعی حرکت می‌کنند تا گم نشوند. بنابراین آن‌ها دائماً در حال افتادن هستند اما هیچ‌وقت به زمین نمی‌رسند. پس جاذبه در همۀ قسمت‌های فضا قرار دارد. وقتی یک شاتل به ارتفاع مدار می‌رسد (حدود ۲۵۰ کیلومتری بالای زمین)، گرانش تنها ۱۰% کاهش می‌یابد.