ما در مطالب پیشین به بررسی هوش پرداخته و برخی افسانه‌ها درباره هوش را مطرح کرده‌ایم. از جمله اینکه هوش یکپارچه نیست، هوش با بیماری روانی ارتباط دارد، افراد با هوش دغدغه بیشتری دارند و اینکه افراد باهوش لزوماً موفق نیستند (برای خواندن متن مقاله اینجا کلیک نمایید). در اینجا نیز به یکی از افسانه‌های مرتبط با هوش می‌پردازیم: هوش انسان‌ها به طور مرتب در حال افزایش است.

آیا ما با گذشت زمان باهوش‌تر می‌شویم؟

۳۰ سال پیش، جیمز آر. فلین، یک محقق از دانشگاه اُتاگو در نیوزلند پدیده‌ای را کشف کرد که  همچنان چالشی برای دانشمندان علوم  اجتماعی محسوب می‌شود: نمرات IQ یا هوشبهر از آغاز قرن بیستم همواره در حال افزایش است. فلین داده‌های حاصل از آزمون‌های هوشی را در بیش از ۲۴ کشور بررسی کرد و دریافت که این نمرات هر سال سه دهم نمره و هر دهه ۳ نمرۀ کامل افزایش می‌یابد. تقریباً سه دهه مطالعات پیگیری (فالوآپ) این چشم انداز مثبت جهانی را تأیید کرده‌اند و هم اکنون این پدیده به عنوان اثر فلین شناخته می‌شود و نمرات هوش همچنان در حال افزایش هستند. فلین می‌گوید:

برای من عجیب است که در قرن بیست و یکم این روند افزایشی همچنان ادامه دارد و هوش انسان‌ها هر روز بیشتر می‌شود. اما کنجکاوی من این است که این افزایش هوش تا به کی ادامه خواهد داشت.

افزایش مداوم هوش انسان در قرن گذشته

جدیدترین کتاب فلین در این زمینه “آیا ما با گذشت زمان باهوش تر می شویم؟” در سپتامبر سال ۲۰۱۲ چاپ شد. آخرین اطلاعات نشان می‌دهد که نمرات هوشی در آمریکا هر سال به میزان سه دهم بیشتر می‌شود. نمرات IQ دائماً در حال پیشرفت است و این موضوع حاکی از آن است که ما اکنون در مقایسه با آینده آدم‌های کودنی محسوب می‌شویم!

دلایل افزایش هوش چیست؟

در این زمینه علل مختلفی ارائه شده است که از جمله آن‌ها می‌توان به: تغذیه بهتر، خانواده‌های کوچک‌تر که سبب رسیدگی بهتر به فرزندان می‌شود، بهبود کیفیت آموزش، پیچیدگی بیشتر محیط اطراف انسان و تغییر در ژن‌های انسان اشاره کرد.

پروفسور فلین در حال سخنرانی درباره هوش

افزایش هوش انسان تا کی ادامه خواهد داشت؟

اما مطالعات جدید یافته‌های جالبی را نشان داده‌اند. اگر چه طبق پژوهش‌های قبلی افزایش هوش انسان در سرتاسر قرن بیستم ادامه داشته است اما اخیراً نتایج حاکی از تغییر در این روند بوده‌اند. برای مثال مشخص شده است که از حدود سال ۱۹۵۹ تا ۱۹۷۹ هوش انسان در هر دهه ۳ نمره افزایش پیدا کرده است. از سوی دیگر از سال ۱۹۷۹ تا ۱۹۸۹ میزان افزایش هوش ۲ نمره بوده است و از سال ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۸ هوش ما تنها یک و سه دهم نمره (۳ / ۱) افزایش یافته است. بنابراین به نظر می‌رسد که افزایش هوش انسان‌ها ادامه دارد اما میزان افزایش کند شده است. بنابراین احتمالاً ضریب هوشی انسان‌ها با سرعت کمتری افزایش خواهد یافت و در چند سال آتی به حد نهایی خود می‌رسد اما افزایش بیشتر از آن حد به نظر ناممکن می‌رسد. البته این فقط یک حدس است و شاید هوش انسان به افزایش ادامه دهد.